Als je het pad van bevrijding gaat hoor of lees je het vaak: De persoon is een illusie. Dat wat je meent te zijn is niet werkelijk. Wat je werkelijk bent is zonder verhaal. Maar hoe lastig is het om dat werkelijk te zien als je in het dagelijkse toch echt meent dat jij Pietje, Jantje of Truusje bent? Om dat helder te krijgen help ik je graag op weg. De persoon die je meent te zijn is er namelijk niet altijd!
Het beste moment waarop je dit kan ontdekken is in de ochtend op het moment dat je net wakker wordt maar nog niet het bed uit bent gesprongen en ook nog niet aan het snoozen bent. Er is dan namelijk heel eventjes een moment dat er nog geen gedachten zijn. Je begint leeg, zonder verhaal, zonder identiteit aan de dag en dan - in een split-second - bouwt zich de persoon op zodra de eerste gedachte verschijnt. Maar vlak voor het verschijnen van die eerste gedachte is er niets anders dan het Zelf.
Bewust wakker worden
Als je die 'wakker wordt momenten' bewust gaat observeren kun je dat gaan zien: eerst is er niets en dan komt een eerste gedachte. En dan nog één en nog één en nog één. En je zult ontdekken dat met elke gedachte die er bij komt er meer 'jij als persoon' ontstaat. Er bouwt zich dan een identificatie op. Bijvoorbeeld: 'ik moet snel opstaan want ik moet naar mijn werk' bouwt de wereld van jij en werk op, terwijl vlak daarvoor het werk nog helemaal niet in bewustzijn aanwezig was. De gedachte 'ik moet er wel goed uitzien want ik heb een gesprek vandaag met...' maakt een beeld van jou in de wereld en hoe dat er uit zou moeten zien. Zo bouwen die eerste gedachten in een razend tempo jou en de wereld op en krijg je jouw identiteit.
's Nachts in de droom zijn er andere gedachten en toont zich dus een andere wereld. Als je meegaat in een waan of psychose ervaar je weer een andere wereld en zie je ook jezelf totaal anders. Het zijn de gedachten die de schijnbare realiteit creëren. Het moment dat je met nog geen enkele gedachte bent meegegaan is die wereld er niet. Er is dan alleen bewustzijn, puur Zijn, een weten van het 'ik ben' zonder dat het al in een vorm is. Het is daar waar het ware Zelf gekend wordt.
Dat is wat je ook tegen kunt komen in de meditatie. Het moment dat de aandacht niet meer mee gaat met de gedachten, maar er alleen nog maar hier en nu overblijft is de wereld weg, is de persoon weg en is er geen opbouw van identiteit. Wat dan overblijft is pure vrede.
De opbouw van het ik-gevoel, het ego
Zodra de eerste opbouw van de persoon er is met daarbij ook anderen is er een ik-gevoel en bouwt zich het ego op. Het ik-gevoel wil namelijk bevestigd worden om te kunnen blijven bestaan en dat doet het door zichzelf in relatie tot de ander te zetten. (Zonder de ander is er geen ik, zonder de ik is er geen ander). Het opgebouwde ik heeft de ander ander dus nodig om gezien te worden, gekend te worden, gerespecteerd / gewaardeerd of wat dan ook te worden. En zodra 'jij en de ander' belangrijk worden zit je in de spreekwoordelijke gevangenis en begint het spel van afgescheidenheid. Alle gevoelens die door de dag heen ontstaan komen voort uit die relatie met de ander en je bent vergeten dat het allemaal slechts verschijnselen in bewustzijn zijn.
Die opbouw van die ik gaat de hele dag door en creëert zo laag op laag op laag... Je paait iemand om iets gedaan te krijgen, je ontwijkt een ander om geen gesprek aan te hoeven gaan, je stelt iets uit omdat je bang bent voor de gevolgen etc. etc. En zo raak je door de dag heen steeds verder verwijderd van het weten van het oorspronkelijke. Al die bewegingen van dat ikje zijn beschermingen van de persoon en noemen we ego. Het ego is dat wat het opgebouwde ikje beschermt. Je bent dan vergeten, dat toen je wakker werd er even helemaal niets was en jij nog niet bestond en er dus ook geen ego was.
Het ware Zelf vinden
En dan komt het moment dat je - omdat je wakker wilt worden - temidden van al die structuren, van al die lagen die zich zich allemaal over elkaar heen hebben gevouwen het ware Zelf probeert te vinden. Maar je zit in de kluwen en hebt het eigenlijk helemaal niet meer helder. Misschien wordt er door iemand aan gerammeld of voel je een drive van binnenuit en je doet je uiterste best dwars door de kluwen heen te kijken.
Maar hoe moeilijk is dat als je het eerste beginsel niet helder hebt en niet begrijpt hoe de identiteit is opgebouwd? Hier kun je dus jaren en jaren mee zoet zijn, tot dat iemand je vertelt dat je de aandacht naar dat gebied mag brengen wat voorafgaand aan de gedachten is. Totdat iemand je vertelt dat geen enkel verhaal waar is. Dat er een ruimte is waar alles in verschijnt en dat daar je thuis is.
Hoe fijn is het dan te weten dat er een moment op de dag is - elke dag weer - waarbij je heel eenvoudig kunt ontdekken wat leegte is en wat vorm is. En waar je kunt oefenen om te blijven bij dat allereerste Zijn en niet toestaat hoe de illusie zich opbouwt. Dus als jij niet mee gaat met die verhalen en je blijft gewoon die leegte, dan kan er geen identificatie meer komen... welke wereld zich dan ook zal tonen!
- Emilia